Giáo dục con bằng… đồng dao

Giáo dục con bằng… đồng dao

(GDTĐ) – Cuộc sống hiện đại, rất nhiều trẻ em ở thành phố, tuy đã 4-5 tuổi nhưng không thể nói được một câu gãy gọn. Sự tưởng tượng của trẻ nhỏ bị “giam cầm” khi công nghệ thông tin, kỹ thuật điện tử ngày càng phát triển. Một trào lưu giáo dục con bằng… đồng dao đã được rất nhiều ông bố, bà mẹ tiến hành nhằm cứu con thoát khỏi cảnh “các chú gà công nghiệp”.

Những đứa trẻ bị “nhốt” tuổi thơ

Mới 5 tuổi, bé Hữu Nghĩa con chị Hoan (Nghĩa Tân, Cầu Giấy, Hà Nội) đã thành thạo các trò chơi điện tử trong máy vi tính của chị. Cứ lúc nào rỗi, bé lại đòi mở máy tính để chơi. Ban đầu, chị Hoan tự hào lắm khi thấy con mình thông minh, chơi điện tử cứ “nhoay nhoáy”. Được bố mẹ “bật đèn xanh”, cu cậu ham mê chơi điện tử lúc nào chẳng hay. Chồng chị Hoan chiều con tới nỗi đi công tác nước ngoài về, sắm hẳn cho cu cậu cái ipad (máy tính bảng) trị giá hơn chục triệu đồng để chơi điện tử.

Có máy trong tay, hàng ngày, Nghĩa chơi tới 4-5 tiếng đồng hồ. Sau 2 tháng làm “game thủ”, bé Nghĩa xanh xao, luôn miệng chán ăn, đôi mắt lúc nào cũng lờ đờ, mệt mỏi. Đến lớp mẫu giáo, cô giáo than phiền là bé Nghĩa không chịu học bài, không chịu chơi với các bạn, luôn miệng xưng là “chiến binh”, là “anh hùng trái đất”, là “giang hồ bất diệt”… Chưa hết, bé Nghĩa sẵn sàng đánh bạn khi nổi cáu. Cô giáo bé cảnh báo: “Nếu gia đình cứ tiếp tục “giam” bé Nghĩa trong nhà với những trò chơi điện tử thì rất có thể bé sẽ bị rối loạn tâm lý và sức khỏe”.

Không mải chơi game như bé Nghĩa, bé Diệu Trang 4 tuổi (khu tập thể Nam Đồng, Đống Đa, Hà Nội) lại thường hay quanh quẩn góc nhà chơi một mình. Bé đã quá quen chơi thui thủi một mình bởi lẽ bố mẹ không cho bé ra ngoài cửa, xuống khu tập thể chơi với các bạn. Theo anh Trung- bố bé Trang thì ở ngoài bụi bặm, bẩn thỉu, chơi với các bạn sợ nhiễm bệnh.

 Anh chị đã “nhốt” bé Trang trong nhà từ khi còn nhỏ với cô giúp việc. Vì quá giữ gìn, không được ra nắng gió, không được vận động, nên bé Trang trông xanh xao, yếu ớt, cứ trở trời là ốm đau. Chưa kể tới việc, lên 4 tuổi mà bé chỉ nói được vài từ rời rạc với vốn từ ít ỏi, khả năng vận động chậm chạp.

Thấy con không mấy phát triển cả về thể chất và tâm hồn, cũng như chị Hoan, vợ chồng anh Trung bắt đầu hoảng và đã tìm đến các nhà giáo dục học, tâm lý học để được tư vấn.

Phá “cũi” để chơi đồng dao

 Sau khi được tư vấn, chị Hoan và anh Trung đã tìm được “giáo án” cho con mình. Đó là, cho lũ trẻ “xuống đường” chơi và hát đồng dao cùng các bạn.

Theo TS. Giáo dục Nguyễn Thụy Anh thì đồng dao giúp trẻ phát triển khả năng ngôn ngữ do phong phú về từ vựng, hình ảnh sống động từ “cơm trắng”, “cây mía”, “con chó” cho đến “phú ông”, “nhà Trời”… Đồng dao còn giúp trẻ hòa mình với thiên nhiên thông qua những hình ảnh gần gũi, quen thuộc xung quanh như “con cá”, “củ khoai”, “cây cam”, “cây quýt”, “trời mưa”, “bong bóng”… Đồng dao còn giúp trẻ tìm hiểu, khám phá về thế giới xung quanh mình với đa dạng các sự vật, hiện tượng từ gần gũi nơi góc nhà, chái bếp như “củ khoai chấm mật” đến xa xôi như chuyện “chú bán dầu qua cầu mà té”, “phật ngồi phật khóc”… Thông qua đồng dao, trẻ biết phê phán thói hư tật xấu, học được cái tốt, cái hay. Đồng dao còn có tác dụng luyện trí nhớ cho trẻ em, kích thích sự sáng tạo thông qua các trò chơi phải vận dụng trí óc như ô ăn quan, đánh chuyền…

Có thể thấy các bài đồng dao và trò chơi không dạy chữ, thế mà các em vẫn đếm, vẫn tính nhẩm, cộng trừ từ “chuyền một” đến “chuyền chuyền mười”, từ “năm lên sáu” hay “bốn lên bảy” trong trò chơi “Đánh chuyền”… Trò chơi “Ô ăn quan” lại giúp các em tính nhẩm phép chia, trừ, quan sát chiều ngược, chiều xuôi để động não một cách tự lực chỉ có bạn mà không có thầy.

Không chỉ vậy, các trò chơi còn giúp tăng cường thể lực cho trẻ. “Đánh chuyền” với động tác “nâng lấy một, chộp lấy đôi, sang tay qua, ra tay chống” chẳng phải có tác dụng luyện gân, các cơ ở cổ tay, cánh tay, khuỷu tay cho bé gái sao? Trò “đánh khăng” ít nhiều là môn thể thao vận động toàn diện với chạy, nhảy, đuổi bắt, cõng nhau. Còn bao trò chơi khác với cách thức luyện tập khác nữa. Quan sát kỹ ta thấy các trò chơi thường lặp đi lặp lại. Người lớn xem hay chơi có thể chán, nhưng với trẻ em đó là một việc thú vị. Cùng cách chơi “Đuổi bắt” nhưng được các em biến hóa xê dịch trong nhiều trò chơi… Qua trò chơi, các em được dịp rèn luyện mắt, chân tay, luyện thính giác … Và sau cùng đồng dao và trò chơi như chất keo nối kết tình bạn trong sáng, ngây thơ giữa bọn trẻ với nhau.

  Trở lại câu chuyện của bé Nghĩa và bé Trang, sau khi được bố mẹ “phá cũi” cho ra ngoài sân, xuống khu tập thể nhà mình chơi và hát đồng dao cùng các bạn, Nghĩa và Trang khỏe mạnh, nhanh nhẹn hẳn lên. Các bé thuộc rất nhiều bài đồng dao, dĩ nhiên, từ vựng của các bé tăng lên nhiều trông thấy. Các bé đã chơi hòa đồng, vui vẻ với các bạn, sức khỏe thể chất và tinh thần ngày một phát triển. 

 … Hình ảnh các em tụm năm tụm bảy chơi rồng rắn lên mây, bịt mắt bắt dê… vào những buổi chiều tối ở các sân chơi gần nhà đẹp tới nao lòng. Các bé đã tìm được… tuổi thơ của mình.

Thùy Dương – (Nguồn: Tạp chí Giáo dục Thủ đô số 79, tháng 8/2016)